| Newsletter |
|
Aby mc otrzymywa e-maile z Kama Starachowice musisz si zarejestrowa. |
| Aktualnie online |
 Goci online: 16
Uytkownikw online: 0
cznie uytkownikw: 3
Najnowszy uytkownik: marko1321
|
| Kalendarz |
| Ni |
Po |
Wt |
r |
Cz |
Pi |
So |
| |
|
|
|
|
1 |
2 |
| 3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
9 |
| 10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
15 |
16 |
| 17 |
18 |
19 |
20 |
21 |
22 |
23 |
| 24 |
25 |
26 |
27 |
28 |
29 |
30 |
| 31 |
|
|
|
|
|
|
|
|
| Sensacja techniczna sprzed 4750 lat |
PIERWSZA WIELKA BUDOWLA KAMIENNA
24 kilometry na poudniowy zachd od centrum Kairu, na pustynnym paskowyu opodal zachodniego brzegu Nilu, w Sakka-ra, ley staroytne cmentarzysko prawdaw-nej stolicy Egiptu — Memfisu. W miejscu tym grzebano ju umarych w kocu IV tysiclecia p.n.e., w czasach kiedy pierwsza dynastia faraonw poczya pod swym berem w jedno pastwo jego odrbne przedtem czci — Egipt Dolny i Egipt Grny. W Sakkara znajduj si liczne grobowce — niektre z nich to prawdziwe dziea sztuki. S tam rwnie ruiny wity oraz Serapeum, czyli podziemny cmentarz witych bykw — Apisw. Wszystkie te zabytki przymiewa jednak wspaniaa Piramida Schodkowa, zoona z 6 potnych stopni, oraz zwizane z ni budowle pomocnicze.
 Piramid Schodkow otacza niegdy wysoki na ok. 10 m mur kamienny, tworzcy prostokt o wymiarach w przyblieniu 545 na 277 m. Spord 14 znajdujcych si w nim monumentalnych bram, 13 byo pozornych, a tylko jedna prowadzia do wewntrz, na obszar kultowy. Spora cz tego terenu zabudowana bya wityniami, | kolumnadami i innymi ozdobnymi budowlami kultowymi. Przeznaczenia niektrych z nich mona si tylko domyla. Wszystkie one tworzyy tzw. kompleks piramidy bdcej miejscem obrzdw zwizanych z pogrzebem, a nastpnie kultem pomiertnym pochowanego w niej wadcy.
Piramida schodkowa bya grobowcem faraona Desera (zwanego te Doserem albo Zoserem), pierwszego z wadcw III dynastii, panujcego ok. 2800 r. p.n.e. Stanowia ona wwczas nie lada nowo, rnic si swym ksztatem, ogromem i jakoci budulca od grobowcw krlw z poprzednich dynastii. Do czasw Desera bowiem wadcw Egiptu grzebano w podziemnych komorach, ponad ktrymi wznoszono z wysuszonej na socu cegy mulo-wej sporych rozmiarw prostopadociany, o lekko nachylonych (z uwagi na budulec) bocznych cianach. Archeologowie nazywaj owe grobowce „mastabami" z powodu ich wielkiego podobiestwa do czsto spotykanych na wsi egipskiej ceglanych przy-murkw o tej wanie nazwie, stawianych na zewntrz domw. Oczywicie pod kad mastab-grobowcem znajdoway si, obok komory grobowej, rwnie inne pomieszczenia wypenione rytualnymi przedmiotami oraz wszelkiego rodzaju skarbami stanowicymi wyposaenie pomiertne wadcy.
Faraon Deser zleci zbudowanie swojego grobowca w Sakkara swemu niezwykle utalentowanemu ulubiecowi — Imhotepo-wi. Jest to pierwszy w dziejach inynier znany nam z imienia. Imhotep by wedle staroytnej tradycji, czowiekiem wszechstronnie uzdolnionym. Byl mdrcem i doradc krla w wanych sprawach pastwowych, a nawet czarodziejem, piastowa wiele najwyszych urzdw, by wielkim kapanem w Heliopolis, nade wszystko za zasyn jako nadzwyczaj biegy lekarz. Byl czczony po mierci jako cudotwrca-uzdrowiciel, a na caym obszarze Egiptu znajdoway si jego witynie, do ktrych tumnie cigali zewszd chorzy w nadziei na uzdrowienie. Grecy utosamiali go nastpnie ze swym bogiem medycyny Asklepiosem.
Nie wiemy oczywicie, w jakim stopniu legenda o Imhotepie odpowiada rzeczywistoci. Jednego tylko moemy by pewni, a mianowicie tego, i tradycja nie przesadzia, jeli chodzi o jego talent architektoniczny. Z tego, co si zachowao do dzi z kompleksu grobowego Desera w Sak-kara, wida, e Piramida Schodkowa oraz jej budowle pomocnicze stanowiy niegdy znakomicie skomponowan imponujc cao. Wszystkie je zbudowano z piknego, biaego wapienia. Jest to pierwszy w dziejach budownictwa przykad uycia kamie-nia na tak wielk skal. Przedtem stosowano go wprawdzie, ale rzadko i bardzo oszczdnie. Piramida Schodkowa oraz kompleks otaczajcych j budowli w caoci wymurowane z wapienia, musiay stanowi wwczas sensacj nie lada jako pionierska nowo. Nic wic dziwnego, e staroytna tradycja przypisuje Imhotepowi rwnie obok innych zasug, wynalezienie murarstwa z kamienia.
 Budow grobowca Desera rozpoczto od wydrenia podziemi wykuto w skalnym podou gboki na 28 m szyb o przekroju kwadratowym 7 \ 7 m. Na dnie tego szybu zbudowano z granitowych blokw komor grobow, do ktrej prowadzio wejcie przez otwr w sklepieniu. Po zoeniu faraona do grobu, otwr ten przykryto blokiem granitowym wacym ponad 3 tony. Wok komory grobowej wydrono cztery korytarze oraz dugi na przeszo 20 m chodnik wiodcy w kierunku pnocnym. Zoono tam pomiertne wyposaenie wadcy.Nad podziemiami Imhotep wznis pocztkowo grobowiec w ksztacie mastaby wysokiej na 8 m, o planie kwadratowym 63x63 m. Od mastab poprzednich faraonw rnia si ona tylko budulcem — zamiast z cegy muowej wykonano j z wapiennych blokw. Nastpnie budowniczy powikszy j i nada jej ksztat prostokta
0. wymiarach ok. 75 x 66 m — przykrywajc ni rwnie wyloty 11 szybw wiodcych do komr grobowych najbliszej rodziny faraona. Na tej mastabie ustawi Imhotep trzy coraz mniejsze tworzc w ten sposb schodkowy grobowiec nowego typu. Nadal jednak niezadowolony ze swego dziea architekt powikszy je znacznie w planie
1. doda jeszcze dwa stopnie-mastaby. Ostatecznie grobowiec przybra ksztat piramidy zoonej z szeciu stopni, wysokiej na okoo 60 m. Podstawa jej jest prostoktem o wymiarach 140 na 118 m.
 Tak powstaa pierwsza piramida, a zarazem pierwsza wielka budowla wzniesiona z kamienia. Nie wiadomo, w jaki sposb i dlaczego dokonao si przejcie od piramidy schodkowej do piramidy waciwej majcej ksztat ostrosupa. Prawdopodobnie, ktry z nastpnych nowatorw postanowi zapeni przestrzenie pomidzy stopniami. Nie wiadomo zreszt rwnie, czy zmiany ksztatu krlewskich grobowcw nie byy zwizane ze zwycistwem jakiego kultu religijnego nad innym wczeniejszym. Takim ogniwem porednim wydaje si piramida w Medum, naleca zapewne do jednego z nastpcw Desera, faraona Huni — pocztkowo bya ona omiostopniow piramid schodkow, a ostateczna jej posta miaa ksztat ostrosupa wysokoci 92 m o kwadratowej podstawie 144x144 m. Panowanie nastpnej, IV dynastii, to okres budowy najwikszych i najwspanialszych piramid, z ktrych najsynniejsze wzniesiono w Giza opodal dzisiejszego Kairu. Wszystkie te ogromne budowle wykonane zostay niezwykle prostymi rodkami.Zarwno wyamywanie i obrbka kamiennych blokw, jak ich transport, zwaszcza pionowy, stanowiy wwczas niezwykle mudne zadania. Kamienne elementy wcigano, aby umieci je na odpowiednim miejscu w konstrukcji, po rampach ziemnych, ktre pod koniec budowy pokryway niemal ca piramid. Wiemy o tym na podstawie bada nie dokoczonych przez staroytnych Egipcjan obiektw tego rodzaju. Budowniczowie piramid nie mieli jeszcze do dyspozycji urawi ani innych „machin" do podnoszenia kamieni, wbrew temu, co przypuszczali niektrzy duo pniejsi autorzy klasyczni, np. grecki historyk z V w. p.n.e. — Herodot. Nieatwe problemy inynierskie zwizane z budow piramid (ktre nawet jeszcze dzi sprawiayby sporo kopotu) zostay rozwizane przez ich twrcw przede wszystkim dziki znakomitej organizacji pracy i zaopatrzenia.
Mgr in. Bolesaw Orowski
rdo mody technik 7/1971
doda Kama
|
| Oceny |
Brak ocen. Moe czas doda swoj?
|
|
