| Newsletter |
|
Aby mуc otrzymywaж e-maile z Kama Starachowice musisz siк zarejestrowaж. |
| Aktualnie online |
 Go¶ci online: 17
Uїytkownikуw online: 0
Ј±cznie uїytkownikуw: 3
Najnowszy uїytkownik: marko1321
|
| Kalendarz |
| Ni |
Po |
Wt |
¶r |
Cz |
Pi |
So |
| 1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
| 8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
| 15 |
16 |
17 |
18 |
19 |
20 |
21 |
| 22 |
23 |
24 |
25 |
26 |
27 |
28 |
| 29 |
30 |
|
|
|
|
|
|
|
| Sensacja techniczna sprzed 4750 lat |
PIERWSZA WIELKA BUDOWLA KAMIENNA
24 kilometry na poіudniowy zachуd od centrum Kairu, na pustynnym pіaskowyїu opodal zachodniego brzegu Nilu, w Sakka-ra, leїy staroїytne cmentarzysko prawdaw-nej stolicy Egiptu — Memfisu. W miejscu tym grzebano juї umarіych w koсcu IV tysi±clecia p.n.e., w czasach kiedy pierwsza dynastia faraonуw poі±czyіa pod swym berіem w jedno paсstwo jego odrкbne przedtem czк¶ci — Egipt Dolny i Egipt Gуrny. W Sakkara znajduj± siк liczne grobowce — niektуre z nich to prawdziwe dzieіa sztuki. S± tam rуwnieї ruiny ¶wi±tyс oraz Serapeum, czyli podziemny cmentarz ¶wiкtych bykуw — Apisуw. Wszystkie te zabytki przyжmiewa jednak wspaniaіa Piramida Schodkowa, zіoїona z 6 potкїnych stopni, oraz zwi±zane z ni± budowle pomocnicze.
 Piramidк Schodkow± otaczaі niegdy¶ wysoki na ok. 10 m mur kamienny, tworz±cy prostok±t o wymiarach w przybliїeniu 545 na 277 m. Spo¶rуd 14 znajduj±cych siк w nim monumentalnych bram, 13 byіo pozornych, a tylko jedna prowadziіa do wewn±trz, na obszar kultowy. Spora czк¶ж tego terenu zabudowana byіa ¶wi±tyniami, | kolumnadami i innymi ozdobnymi budowlami kultowymi. Przeznaczenia niektуrych z nich moїna siк tylko domy¶laж. Wszystkie one tworzyіy tzw. kompleks piramidy bкd±cej miejscem obrzкdуw zwi±zanych z pogrzebem, a nastкpnie kultem po¶miertnym pochowanego w niej wіadcy.
Piramida schodkowa byіa grobowcem faraona Dїesera (zwanego teї Dїoserem albo Zoserem), pierwszego z wіadcуw III dynastii, panuj±cego ok. 2800 r. p.n.e. Stanowiіa ona wуwczas nie lada nowo¶ж, rуїni±c siк swym ksztaіtem, ogromem i jako¶ci± budulca od grobowcуw krуlуw z poprzednich dynastii. Do czasуw Dїesera bowiem wіadcуw Egiptu grzebano w podziemnych komorach, ponad ktуrymi wznoszono z wysuszonej na sіoсcu cegіy mulo-wej sporych rozmiarуw prostopadіo¶ciany, o lekko nachylonych (z uwagi na budulec) bocznych ¶cianach. Archeologowie nazywaj± owe grobowce „mastabami" z powodu ich wielkiego podobieсstwa do czкsto spotykanych na wsi egipskiej ceglanych przy-murkуw o tej wіa¶nie nazwie, stawianych na zewn±trz domуw. Oczywi¶cie pod kaїd± mastab±-grobowcem znajdowaіy siк, obok komory grobowej, rуwnieї inne pomieszczenia wypeіnione rytualnymi przedmiotami oraz wszelkiego rodzaju skarbami stanowi±cymi wyposaїenie po¶miertne wіadcy.
Faraon Dїeser zleciі zbudowanie swojego grobowca w Sakkara swemu niezwykle utalentowanemu ulubieсcowi — Imhotepo-wi. Jest to pierwszy w dziejach inїynier znany nam z imienia. Imhotep byі wedle staroїytnej tradycji, czіowiekiem wszechstronnie uzdolnionym. Byl mкdrcem i doradc± krуla w waїnych sprawach paсstwowych, a nawet czarodziejem, piastowaі wiele najwyїszych urzкdуw, byі wielkim kapіanem w Heliopolis, nade wszystko za¶ zasіyn±і jako nadzwyczaj biegіy lekarz. Byl czczony po ¶mierci jako cudotwуrca-uzdrowiciel, a na caіym obszarze Egiptu znajdowaіy siк jego ¶wi±tynie, do ktуrych tіumnie ¶ci±gali zewsz±d chorzy w nadziei na uzdrowienie. Grecy utoїsamiali go nastкpnie ze swym bogiem medycyny Asklepiosem.
Nie wiemy oczywi¶cie, w jakim stopniu legenda o Imhotepie odpowiada rzeczywisto¶ci. Jednego tylko moїemy byж pewni, a mianowicie tego, iї tradycja nie przesadziіa, je¶li chodzi o jego talent architektoniczny. Z tego, co siк zachowaіo do dzi¶ z kompleksu grobowego Dїesera w Sak-kara, widaж, їe Piramida Schodkowa oraz jej budowle pomocnicze stanowiіy niegdy¶ znakomicie skomponowan± imponuj±c± caіo¶ж. Wszystkie je zbudowano z piкknego, biaіego wapienia. Jest to pierwszy w dziejach budownictwa przykіad uїycia kamie-nia na tak wielk± skalк. Przedtem stosowano go wprawdzie, ale rzadko i bardzo oszczкdnie. Piramida Schodkowa oraz kompleks otaczaj±cych j± budowli w caіo¶ci wymurowane z wapienia, musiaіy stanowiж wуwczas sensacjк nie lada jako pionierska nowo¶ж. Nic wiкc dziwnego, їe staroїytna tradycja przypisuje Imhotepowi rуwnieї obok innych zasіug, wynalezienie murarstwa z kamienia.
 Budowк grobowca Dїesera rozpoczкto od wydr±їenia podziemi wykuto w skalnym podіoїu gікboki na 28 m szyb o przekroju kwadratowym 7 \ 7 m. Na dnie tego szybu zbudowano z granitowych blokуw komorк grobow±, do ktуrej prowadziіo wej¶cie przez otwуr w sklepieniu. Po zіoїeniu faraona do grobu, otwуr ten przykryto blokiem granitowym waї±cym ponad 3 tony. Wokуі komory grobowej wydr±їono cztery korytarze oraz dіugi na przeszіo 20 m chodnik wiod±cy w kierunku pуіnocnym. Zіoїono tam po¶miertne wyposaїenie wіadcy.Nad podziemiami Imhotep wzniуsі pocz±tkowo grobowiec w ksztaіcie mastaby wysokiej na 8 m, o planie kwadratowym 63x63 m. Od mastab poprzednich faraonуw rуїniіa siк ona tylko budulcem — zamiast z cegіy muіowej wykonano j± z wapiennych blokуw. Nastкpnie budowniczy powiкkszyі j± i nadaі jej ksztaіt prostok±ta
0. wymiarach ok. 75 x 66 m — przykrywaj±c ni± rуwnieї wyloty 11 szybуw wiod±cych do komуr grobowych najbliїszej rodziny faraona. Na tej mastabie ustawiі Imhotep trzy coraz mniejsze tworz±c w ten sposуb schodkowy grobowiec nowego typu. Nadal jednak niezadowolony ze swego dzieіa architekt powiкkszyі je znacznie w planie
1. dodaі jeszcze dwa stopnie-mastaby. Ostatecznie grobowiec przybraі ksztaіt piramidy zіoїonej z sze¶ciu stopni, wysokiej na okoіo 60 m. Podstawa jej jest prostok±tem o wymiarach 140 na 118 m.
 Tak powstaіa pierwsza piramida, a zarazem pierwsza wielka budowla wzniesiona z kamienia. Nie wiadomo, w jaki sposуb i dlaczego dokonaіo siк przej¶cie od piramidy schodkowej do piramidy wіa¶ciwej maj±cej ksztaіt ostrosіupa. Prawdopodobnie, ktуry¶ z nastкpnych nowatorуw postanowiі zapeіniж przestrzenie pomiкdzy stopniami. Nie wiadomo zreszt± rуwnieї, czy zmiany ksztaіtu krуlewskich grobowcуw nie byіy zwi±zane ze zwyciкstwem jakiego¶ kultu religijnego nad innym wcze¶niejszym. Takim ogniwem po¶rednim wydaje siк piramida w Medum, naleї±ca zapewne do jednego z nastкpcуw Dїesera, faraona Huni — pocz±tkowo byіa ona o¶miostopniow± piramid± schodkow±, a ostateczna jej postaж miaіa ksztaіt ostrosіupa wysoko¶ci 92 m o kwadratowej podstawie 144x144 m. Panowanie nastкpnej, IV dynastii, to okres budowy najwiкkszych i najwspanialszych piramid, z ktуrych najsіynniejsze wzniesiono w Giza opodal dzisiejszego Kairu. Wszystkie te ogromne budowle wykonane zostaіy niezwykle prostymi ¶rodkami.Zarуwno wyіamywanie i obrуbka kamiennych blokуw, jak ich transport, zwіaszcza pionowy, stanowiіy wуwczas niezwykle їmudne zadania. Kamienne elementy wci±gano, aby umie¶ciж je na odpowiednim miejscu w konstrukcji, po rampach ziemnych, ktуre pod koniec budowy pokrywaіy niemal caі± piramidк. Wiemy o tym na podstawie badaс nie dokoсczonych przez staroїytnych Egipcjan obiektуw tego rodzaju. Budowniczowie piramid nie mieli jeszcze do dyspozycji їurawi ani innych „machin" do podnoszenia kamieni, wbrew temu, co przypuszczali niektуrzy duїo pујniejsi autorzy klasyczni, np. grecki historyk z V w. p.n.e. — Herodot. Nieіatwe problemy inїynierskie zwi±zane z budow± piramid (ktуre nawet jeszcze dzi¶ sprawiaіyby sporo kіopotu) zostaіy rozwi±zane przez ich twуrcуw przede wszystkim dziкki znakomitej organizacji pracy i zaopatrzenia.
Mgr inї. Bolesіaw Orіowski
¬rуdіo mіody technik 7/1971
dodaі Kama
|
| Oceny |
Tylko zarejestrowani uїytkownicy mog± oceniaж zawarto¶ж strony Zaloguj siк lub zarejestruj, їeby mуc zagіosowaж.
Brak ocen. Moїe czas dodaж swoj±?
|
|
